Het coronavirus heeft Nederland bereikt en er worden maatregelen getroffen die bedrijven direct raken. De vraag wat de economische impact is van het coronavirus dringt zich hierdoor al snel op. Want dát het coronavirus een economische impact heeft, is inmiddels wel duidelijk.
Air France verwacht bijvoorbeeld in maart 3.600 vluchten te annuleren en magazijnen van winkels en productiebedrijven raken leeg als gevolg van het stilleggen van fabrieken in China. Inmiddels kondigt ook de Nederlandse overheid maatregelen aan die direct impact hebben op de dagdagelijkse bedrijfsvoering bij werkgevers. De vraag is: wie moet deze kosten als gevolg van het coronavirus “ophoesten”?
Inmiddels benadrukken werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland dat enkel de mogelijkheid van het aanvragen van werktijdverkorting voor werkgevers niet genoeg is en zij in gesprek zijn met de overheid voor extra maatregelen.
Medewerkers thuis en / of in quarantaine
Werknemers in Noord-Brabant werken thuis of hebben zich noodgedwongen ziek moeten melden. Geen pretje voor de werkgever: een werknemer die als gevolg van het coronavirus is ziekgemeld heeft namelijk recht op loondoorbetaling zoals gebruikelijk bij ziekte. Wanneer een werknemer verplicht in quarantaine moet, geldt in beginsel ook dat het loon dient te worden doorbetaald. Dit geldt ook voor een werknemer die op vakantie in quarantaine moet blijven. Dit gaat in principe niet van zijn of haar vakantiedagen af. Indien de werknemer thuis in quarantaine zit, zijn er eventueel wel mogelijkheden om thuis te werken. Werknemers die op basis van het advies van het RIVM en na overleg met de werkgever vanwege lichte griepverschijnselen thuis dienen te blijven, hebben in beginsel ook recht op loon als er geen thuiswerkmogelijkheid is.
Annuleringen van (zaken)reizen
Tevens worden veel (zaken)reizen geannuleerd. In de wet staat dat een klant de reis kosteloos kan annuleren, mits er een onveilige situatie is op de plek waar de klant heen moet. Je moet hierbij dan wel kunnen bewijzen dat de bestemming niet (meer) veilig is, bijvoorbeeld met een negatief reisadvies van het ministerie van Buitenlandse Zaken. Dit ‘rode reisadvies’ wordt echter niet snel opgelegd. Voor Noord-Italië geldt bijvoorbeeld pas sinds afgelopen zondag 8 maart het rode reisadvies. Bij een oranje reisadvies (alleen noodzakelijke reizen) heb je overigens geen recht op kosteloos annuleren.
Annuleringen van evenementen
Ook veel evenementen (in Noord-Brabant) worden afgelast op advies van de Brabantse veiligheidsregio’s. Als een concert, evenement of sportwedstrijd wordt afgelast heeft de bezoeker recht op het volledig bedrag terug. De organisator kan de bezoeker ook een ander aanbod doen, bijvoorbeeld door een andere datum aan te bieden, maar de bezoeker hoeft hiermee niet akkoord te gaan en kan alsnog zijn of haar geld terugvragen.
Is er ook nog een rol voor de overheid?
In alle bovengenoemde voorbeelden vallen de kosten als gevolg van het coronavirus direct of indirect terug op de werkgever en valt dit onder de noemer ‘ondernemersrisico’. Het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft het coronavirus wel bestempeld als reden tot werktijdverkorting. Dit betekent dat een bedrijf werknemers minder uren kan laten werken, maar dat deze werknemers wel het volledige loon blijven ontvangen. De werkgever ontvangt dan een WW-uitkering voor zijn medewerkers over de niet-gewerkte uren. Werktijdverkorting mag wel alleen ingezet worden als een bedrijf gedurende twee en maximaal 24 weken minstens 20% minder werk heeft door oorzaken anders dan een normaal ondernemersrisico, in dit geval door het coronavirus dus. Het coronavirus is hiermee een reden tot werktijdverkorting en wordt door de overheid als een abnormaal ondernemersrisico gezien.
Is het tijd voor extra (financiële) maatregelen?
Inmiddels benadrukken werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland dat enkel de mogelijkheid van het aanvragen van werktijdverkorting voor werkgevers niet genoeg is en zij in gesprek zijn met de overheid voor extra maatregelen. De politiek, onder leiding van minister-president Mark Rutte, voelde aanvankelijk niets voor extra maatregelen: “We kunnen een stootje hebben als Nederland.” Inmiddels ziet het kabinet in de evenementenbranche, de horeca en het toerisme toch problemen met onder meer betalingsachterstanden ontstaan. Om mkb-bedrijven te helpen met financiële problemen als gevolg van het coronavirus bekijkt het ministerie van Economische Zaken nu of zij de Borgstelling MKB-kredieten (BMKB) kan uitbreiden. Met het borgstellingskrediet staat het ministerie van Economische Zaken voor een deel garant voor bedrijven die een lening willen afsluiten en hiermee kunnen bedrijven tegen gunstigere voorwaarden lenen, bijvoorbeeld om rekeningen te betalen. Eerder werden ondernemers die last hadden van de PFAS- en stikstofproblematiek al via de BKMB geholpen.
Meer extra financiële maatregelen neemt het kabinet vooralsnog niet. De politiek ziet het coronavirus vooral als gezondheidscrisis en de kosten voor de gevolgen van het coronavirus voor werkgevers en ondernemers moeten dus vooralsnog door de werkgevers en ondernemers zelf worden opgehoest.
