Werkgevers in de zorg vragen zich massaal af of de zorgbonus ook onder de regels voor loonbeslag vallen. En wat nou als de werkgever geen zorgbonus heeft aangevraagd terwijl de werknemer met loonbeslag daar wel recht op had?
Als een deurwaarder bij een werkgever loonbeslag legt, vallen alle inkomsten bij die werkgever onder het loonbeslag. Dat is geregeld in het Wetboek voor Burgerlijke Rechtsvorderingen. Alle inkomsten die rechtstreeks voortvloeien uit een bestaande rechtsverhouding (waaronder het reguliere salaris, bonussen, vakantiegeld, transitievergoeding en de dertiende maand) vallen dus onder het loonbeslag. De vraag rond de zorgbonus is dus: vloeit deze rechtstreeks voort uit de bestaande rechtsverhouding? We vragen het aan Annemiek Poortman, arbeidsrecht advocaat bij Marxman.
De argumenten voor
De werknemer is in dienst bij de werkgever. Als zijn functie valt onder de beroepen waarvoor een zorgbonus kan worden aangevraagd, kan de werkgever dus een zorgbonus uitkeren. De werkgever vraagt deze bonus eerst aan bij de overheid en keer daarna uit. In die zin is het dus een bonus die voortvloeit uit de bestaande rechtsverhouding. Het is immers niet de overheid die de bonus uitkeert. Poortman: ‘Uit mijn onderzoek blijkt dat de zorgbonus een bonus betreft van de Minister Sociale Zaken en Werkgelegenheid, maar wel wordt aangemerkt als loon uit tegenwoordige arbeid. Hier kan een loonbeslag op worden toegepast, mits rekening wordt gehouden met de beslagvrije voet.’ Ze verwijst hiervoor naar de toelichting op de subsidieregeling bonus zorgprofessionals COVID-19:
“Door de bonus als eindheffingsbestanddeel te laten verwerken door de zorgaanbieder heeft de zorgbonus voor de zorgprofessionals geen gevolgen voor de heffing van inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen en evenmin voor het inkomen dat relevant is voor inkomensafhankelijke regelingen. (…) De bonus vormt een netto-beloning voor zorgprofessionals die zich hebben ingespannen gedurende specifieke tijdvakken ten tijde van de COVID-19 uitbraak en kwalificeert daardoor als loon uit tegenwoordige arbeid.”
De argumenten tegen
Dat komt overeen met de gedachtegang van de deurwaarders. Toch zijn er momenteel deurwaarders die zich afvragen of er wel een juridische grondslag is voor het loonbeslag op de zorgbonus. Zij vragen zich af of de bonus wel is wat er wordt bedoeld met ‘rechtstreeks’ voortvloeien uit de bestaande rechtsverhouding. De werkgever is eigenlijk een soort tussenpersoon tussen de overheid en de zorgmedewerker. Wie verstrekt er nu eigenlijk de bonus? De werkgever of de overheid? Er is dus geen jurisprudentie om op terug te grijpen. En dan is er nog iets: zou de wetgever misschien nog met een regel komen om het loonbeslag uit te zonderen van loonbeslag? Want in de wet staat ook dat de inkomsten alleen onder het loonbeslag vallen als deze niet zijn uitgezonderd van loonbeslag. Uitzonderingen zijn er bijvoorbeeld voor de pensioenpot en voor de ziektekostenverzekering. De zorgbonus staat niet tussen deze uitzonderingen. Dat kan ook niet, want het is een snel opgestelde regel. Overige wetgeving wordt er niet op aangepast. Poortman: ‘De overheid heeft in de afgelopen maanden regelmatig met spoed nieuwe wetgeving in het leven geroepen. Het is niet altijd duidelijk hoe dit uitpakt, simpelweg omdat het soms ontbreekt aan jurisprudentie, maar ook omdat niet elke situatie is te ondervangen gelet op de snelheid waarmee de regels zijn gemaakt.’
Lees ook: Lieke Lange: “Personeelstekort in de zorg? Denk anders en focus op de lange termijn.”
Wel recht, niet aangevraagd
Er is trouwens nog zo’n vreemde situatie. Een aantal zorgmedewerkers hadden wel recht op de zorgbonus, maar de werkgever weigerde die aan te vragen. Deze mensen worden dus benadeeld door hun werkgever. Die benadeling is des te erger als er ook een loonbeslag is. Kan de deurwaarder loonbeslag leggen op een loonbestanddeel waar de werknemer recht op had, maar dat niet wordt uitgekeerd? Het ziet er naar uit dat deze werknemer eerst zijn werkgever in gebreke moet stellen. Hij heeft de werknemer immer financieel benadeeld. Maar na vandaag kan de zorgbonus niet meer worden uitgekeerd. Hoe moet de werkgever dan nog aan zijn zorgplicht voldoen? En valt die bonus die nog uitgekeerd moet worden dan wél onder de regels voor het loonbeslag? ‘ Ook hier heeft Poortman over nagedacht: ‘De subsidieregeling is zo opgesteld dat het aan de werkgever is om te bepalen wie in aanmerking komt voor een zorgbonus. Zijn er goede argumenten voorhanden dat een medewerker vindt dat hij hiervoor in aanmerking komt, maar de werkgever laat dit toch achterwege, dan valt er wat te zeggen dat een werkgever tekort schiet op dit vlak. In ieder geval kan een deurwaarder geen beslag leggen op een bonus die niet is uitgekeerd, ook al meent hij dat er wel recht op zou zijn. De werknemer zal dus eerst aan die zorgbonus moeten komen, voordat er beslag op kan worden gelegd.’
Dit artikel is origineel verschenen op de website van SalarisNet. Het is met toestemming herplaatst.
